Z pewnością słyszałeś o sprzedaży bezpośredniej, a może miałeś już okazję dokonać w ten sposób zakupu produktu. Warto, abyś pamiętał o swoich prawach jako kupujący poza lokalem przedsiębiorcy. Sprzedaż bezpośrednia podlega bowiem normom, których celem jest ochrona Ciebie jako konsumenta przed nieuczciwymi praktykami.
Sprzedaż bezpośrednia występuje wtedy, gdy kupujesz coś poza lokalem przedsiębiorcy. Na przykład na pokazie u siebie w domu lub podczas prezentacji w hotelu. Umowa zawierana jest poza siedzibą przedsiębiorcy lub sprzedawcy). Niestety często jest zawierana bez możliwości porównania oferty z konkurencją i pod presją sprzedawcy. Z tego też względu, ustawodawca przewidział dla konsumenta dodatkowe uprawnienie w postaci prawa do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny w ciągu 10 dni od daty zawarcia umowy . Podobna zasada obowiązuje w przypadku sprzedaży internetowej, z tą jednak różnicą, iż termin 10-dniowy liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi – od dnia jej zawarcia. Konsumenci nie mają jednak świadomości, że kupując poza lokalem lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość (np. telefonu, poczty elektronicznej, internetu, itp.) podlegają większej ochronie niż w przypadku tradycyjnego zakupu w sklepie czy innym stałym miejscu sprzedaży będącym lokalem przedsiębiorcy.
Sprzedaż bezpośrednią oraz sprzedaż na odległość regulują przepisy ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny z dnia 22 marca 2000 r. (Dz.U.2012.1225 tekst jednolity) . Zgodnie z art. 2 ww. ustawy, jeżeli zawarłeś umowę poza lokalem sprzedawcy, możesz od niej odstąpić w ciągu 10 dni od daty zawarcia umowy, bez podania przyczyny. Ale musisz złożyć stosowne oświadczenie na piśmie.
Wielu sprzedawców uzależnia odstąpienie od umowy od zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej. To niedopuszczalna praktyka. Taki zapis – nawet jeśli znajdzie się w umowie – jest nieważny. Jeżeli odstąpisz od umowy, ta jest nieważna, a Ty jesteś zwolniony z wszelkich zobowiązań, które z niej wynikają. Produkt ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba, że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu np. prawo do rozpakowania i przymierzenia towaru. Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w 14 dni. Ponadto jeżeli dokonałeś przedpłat, jesteś uprawniony do odsetek ustawowych od daty dokonania przedpłaty. W praktyce więc możesz żądać zwrotu pieniędzy i masz prawo oddać zakupiony towar. W przypadku umów zawartych na odległość prawo odstąpienia reguluje art. 7 i nast. ww. ustawy.
Wracając jeszcze do odstąpienia od umowy w ciągu 10 dni, masz prawo wysłać oświadczenie listem poleconym nawet ostatniego 10-go dnia. Nie ma znaczenia dla jego skuteczności fakt, że sprzedawca otrzyma je 12 czy 14 dnia. Liczy się data nadania. Od tego momentu Ty masz 14 dni na zwrot produktu, a sprzedawca na zwrot pieniędzy. W sytuacji, gdy przedsiębiorca w ogóle nie poinformował Cię o przysługującym prawie odstąpienia, bieg 10 – dniowego terminu nie rozpoczyna się. W takim wypadku możesz odstąpić od umowy w terminie 10 dni od uzyskania informacji o prawie odstąpienia, jednak nie później niż po upływie trzech miesięcy od jej wykonania.
Jakie obowiązku ma przy sprzedaży bezpośredniej sprzedawca w razie odstąpienie od umowy przez konsumenta? Ma obowiązek przyjąć towar i zwrócić Ci pieniądze. Jeżeli kupujesz towar w tradycyjnym sklepie, sprzedawca ma prawo ustalić kiedy i na jakich warunkach przyjmuje zwrot towaru. Może określić, że zwrot towaru jest możliwy w ciągu 7 lub 14 dni od daty zakupu za okazaniem paragonu lub faktury. Jeżeli nie ma takich wewnętrznych regulacji, do przyjęcia zwrotu sprzedawca jest zobowiązany tylko wtedy, gdy towar ma wadę, której nie da się usunąć lub gdy nie ma możliwości wymiany towaru na nowy, a wada jest istotna. Innymi słowy, w takim przypadku kupujący może odstąpić od umowy, zwrócić wadliwy towar i żądać zwrotu uiszczonej ceny. Zamiast odstąpienia od umowy, kupujący może zatrzymać wadliwy produkt i żądać obniżenia ceny sprzedaży. Reguły odnoszące się do wadliwości produktu obowiązują również przy sprzedaży bezpośredniej oraz na odległość. Jeżeli produkt ma wadę, możesz się domagać naprawy lub wymiany na nowy, względnie odstąpić od umowy bądź też zatrzymać zakupioną rzecz i żądać obniżenia ceny. Zgodnie z art. 10 ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru z umową jedynie przed upływem 2 lata od wydania Ci tego towaru. Co ważne, ten termin biegnie na nowo w razie wymiany towaru. Jeżeli kupiłeś towar używany, ten termin może się skrócić, ale nie poniżej 1 roku. Trzeba jednak pamiętać o tym, iż kupujący ma tylko 2 miesiące na zgłoszenie sprzedawcy wady towaru, licząc od daty jej wykrycia. Dla zachowania powyższego terminu wystarczy wysłanie zawiadomienia o stwierdzeniu niezgodności towaru z umową przed upływem tego terminu. W przeciwnym wypadku, kupujący traci uprawnienia związane z wadliwością produktu.
Przy sprzedaży bezpośredniej masz kontakt ze sprzedawcą (akwizytorem). Niekoniecznie musi on być przedsiębiorcą, który sprzedaje produkt. Dlatego sprzedawca, z którym zawierasz umowę, musi przedstawić Ci:
– dokument tożsamości i dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej, jeśli jest przedsiębiorcą,
– jeśli działa w imieniu przedsiębiorcy, musi Ci okazać dokument uprawniający go do zawierania umów w imieniu przedsiębiorcy.
Jeżeli spotkasz się z odmową wykonania powyższych czynności, powinieneś być ostrożny i ponownie przemyśleć zakup towaru. Sprzedawca ma również obowiązek wręczyć Ci formularz odstąpienia od umowy i informowania Cię, że masz do tego prawo i na jakich warunkach.
W niedługim czasie szykują się zmiany w zakresie uprawnień konsumenckich m.in. w przypadku terminu odstąpienia od umowy zawartej poza siedzibą lub na odległość, który ma ulec wydłużeniu do 14 dni, czy też swobody konsumenta co do wyboru uprawnienia w przypadku wadliwości zakupionego towaru (zarówno do akwizytora jak też w tradycyjny sposób np. w sklepie). Konsument będzie miał prawo od razu odstąpić od umowy, a nie jak obecnie w pierwszej kolejności żądać naprawy bądź wymiany rzeczy na nową. Rządowy projekt ustawy o prawach konsumenta wpłynął do Marszałka Sejmu w dniu 17 stycznia br. i został skierowany do Biura Legislacji celem zaopiniowania. Poznaj swoje prawa jako konsument i kupuj rozważnie.
